تهیه و شناسائی ساختاری کمپلکس های دی فسفونیک اسید

شیمی فسفوناتهای فلزی در سال های اخیر به دلیل کاربردهای آن در زمینه کاتالیست، مبادله یون، هدایت پروتون، شیمی بین لایه ای، فوتوشیمی، حسگر و شیمی مواد مغناطیسی، زمینه تحقیقاتی فعالی بوده است. لیگندهای دی فسفونیک اسید از نوع آلکیل یا آریل ایمینو دی متیلن بیس-(فسفونیک اسید)، rn(ch2po3h2)2، قادر به تولید ترکیبات فلزی متنوع، دارای ساختار لایه ای یا لایه ای ستون دارِ 1، 2 و 3 بعدی هستند. تا کنون تعدادی از کمپلکس های این گونه از لیگندها با فلزات واسطه و اصلی جدول تناوبی از قبیل منگنز، کبالت، مس، زیرکونیوم، سرب و لانتانیدها تهیه شده است. در این تحقیق برای توسعه اطلاعات در زمینه کمپلکسهای این دسته از لیگندها، در شرایط هیدروترمال و شرایط اتاق کمپلکس هائی تهیه و ساختار محصولات بررسی شد. تعداد 13 لیگند در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت که از آن میان سه لیگند جدید سنتز شده است و ساختار لیگند ایزو پروپیل ایمینو دی متیلن بیس (فسفونیک اسید) با تکنیک بلورنگاری اشعه x مشخص شد. تعداد شش کمپلکس در شرایط اتاق با یون های کبالت(ii)، نیکل(ii)، مس(ii)، کادمیوم(ii)، قلع(iv) و تالیوم(i) با فرمول های زیر تهیه شد: co[o(c2h4)2nhch2ch2n(ch2po3h)2]2.2h2o؛ tl2[nh(ch2po3h)3]؛ cu[ch3nh(ch2po3h)2]2.2h2o; ni[o(c2h4)2nhch2ch2n(ch2po3h)2]2.2h2o ; sn(ch3)2[c4h9n(ch2po3h)2] ; [cd2cl4(h2o)6][o(c2h4)2nhch2ch2nh(ch2po3h)2].به این وسیله کمپلکسهای پلیمری و مولکولی دارای ویژگی های ساختاری قابل توجه بدست آمد. واکنش های هیدروترمال با هدف تهیه ترکیبات متخلخل با فلزاتی مانند مس، وانادیوم، مولیبدن، تنگستن، کادمیوم، لانتان، سریم و سرب انجام شد. محصولات بلوری این واکنش ها ترکیبات فاقد لیگند بیس فسفونیک اسید به فرمول های زیر است: [{cu(2,2?-bipy)}(vo2)(po4)]; [cu(2,2?-bipy)(h2o)2so4]; [cu(2,2?-bipy)cl2];[cu (2,2?-bipy) (btc) (h2o)]2.h2o; [pb3(1,3,5-btc)2(h2o)]. علاوه بر تعیین ساختار، آنالیز حرارتی و در صورت انحلال پذیر بودن طیف سنجی nmr نیز برای ترکیبات جدید انجام شد.